Pokolenie X dorastało w trudnym okresie transformacji społeczno-ekonomicznej, przeżyło upadek komunizmu, a teraz musi odnaleźć się w zupełnie innych realiach nowoczesności. Czy doświadczenia życiowe wpłynęły na ich podejście do zarządzania budżetem i oszczędności? Jak pokazują statystyki, „Iksy” radzą sobie z planowaniem finansów lepiej niż młodsze pokolenia!
Do generacji X zalicza się grupę ludzi urodzonych pomiędzy 1968 a 1982 rokiem. W Polsce często nazywa się ich również pokoleniem PRL. Dorastali w czasach przełomowych wydarzeń historycznych – to pokolenie Solidarności, okresu PRL-u i upadku komunizmu – a także doświadczyli nagłego rozwoju technologicznego, który wymaga od nich nieustannego dostosowywania się do zmian i zdobywania nowych umiejętności. Czym charakteryzuje się pokolenie X i jak ukształtowało się ich podejście do zarządzania finansami?
Pomiędzy przeszłością a nowoczesnością
Młodość osób z pokolenia X przypadła w głównej mierze na czasy, gdy w sklepach były puste półki i często potrzeba było kreatywności, aby zdobyć potrzebne produkty. Upadek komunizmu w Polsce w 1989 roku był przełomowy dla „Iksów”, jednak transformacja Polski w kierunku gospodarki rynkowej i demokracji przyniosła, oprócz nowych możliwości, także wiele wyzwań. Bezrobocie wzrosło, a niektórzy musieli zmieniać zawody i dostosowywać się do nowych warunków. Trudne początki kariery zawodowej sprawiły, że przedstawiciele pokolenia X za oczywiste przyjęli, że aby coś osiągnąć, konieczna jest ciężka praca i dążenie do awansu zawodowego.
Jednocześnie osoby z pokolenia X jako pierwsze miały okazję studiować na nowo otwartych uczelniach i bez ograniczeń podróżować po świecie, co wcześniej nie było możliwe. To pokolenie, które jest mostem pomiędzy przeszłością a przyszłością, łączącym doświadczenia PRL-u z wyzwaniami i możliwościami współczesnego świata. Dynamiczne zmiany ustrojowe, otwarcie się na świat i zachodzący obecnie postęp technologiczny sprawiają, że „Iksy” w obecnej rzeczywistości mogą czuć się zagubieni i nie wiedzą, dokąd zmierzać.
Pokolenie lojalnych pracowników
Trudne i niepewne czasy odcisnęły piętno na tym, jak pokolenie X podchodzi dzisiaj do pracy, finansów i oszczędności. Osoby z tej generacji wierzą w autorytety, cenią stabilność i pracowitość oraz starają się osiągnąć wysoki status społeczny. Ważne jest dla nich bezpieczne źródło dochodu, a jako pracownicy mocno identyfikują się ze swoją firmą i są lojalni wobec pracodawcy, co z kolei przekłada się na długotrwałe relacje zawodowe.
W internecie zwracają uwagę głównie na treści praktyczne, które pomagają im rozwiązywać codzienne problemy oraz na recenzje, które ułatwiają im podejmowanie świadomych decyzji zakupowych. Są ostrożni w podejściu do mediów społecznościowych, preferując tradycyjne kontakty międzyludzkie.
Sytuacja finansowa osób z pokolenia X
Według badania „Budżet i oszczędności” przeprowadzonego w 2023 roku przez Crédit Agricole 55% osób z pokolenia X ocenia swoją obecną sytuację finansową jako dobrą. 40% uważa natomiast, że ich sytuacja finansowa pogorszyła się w porównaniu z ubiegłym rokiem. To wyraźnie większy odsetek niż wśród młodego pokolenia.
80% ankietowanych przyznaje też, że coraz bardziej martwi się inflacją i wzrostem cen lub martwi się tak samo jak wcześniej. Jak z kolei na ich zarządzanie finansami wypłynął wcześniejszy kryzys gospodarczy wywołany pandemią? Jak się okazuje, w czasach pandemii 44% ankietowanych z pokolenia X nie zmieniło swojego podejścia do zarządzania budżetem. Jednakże 26% z nich uważa, że w tym okresie byli bardziej oszczędni i nadal praktykują tę strategię. To mniej niż w przypadku młodszych pokoleń, ale wciąż pokazuje to, że pokolenie X potrafi dostosować się do trudnych czasów.
„Iksy” a bankowość i aplikacje bankowe
Pokolenie X oczekuje od banków kilku kluczowych rzeczy. Po pierwsze, 38% z nich chce indywidualnego podejścia w sytuacjach nagłych problemów finansowych. To oznacza, że zależy im na wsparciu i zrozumieniu ze strony swojego banku. Po drugie, 35% badanych oczekuje stałych warunków finansowych, takich jak stała rata kredytu czy niezmienne opłaty za konto. Stabilność jest dla nich kluczowa. Po trzecie, 35% z nich poszukuje dodatkowych usług, które pomogą im oszczędzać na codziennych zakupach, takich jak rabaty w sklepach, co pokazuje, że chcą wykorzystywać bankowość do oszczędzania na co dzień.
Z mobilnej aplikacji bankowej korzysta zdecydowana większość tej generacji, czyli 79%. „Iksy”, choć przyznają, że są otwarci na częstsze użytkowanie aplikacji, to jednak nie tak łatwo ich na to namówić – 29% z nich jest nieugięte i nie da się przekonać do większej aktywności w tym obszarze. To, co naprawdę przyciąga uwagę pokolenia X w aplikacjach bankowych, to rabaty na zakupy, które dla 54% są najbardziej atrakcyjną funkcją aplikacji. Jednakże, pomimo dostępu do zaawansowanych narzędzi, pokolenie X rzadko korzysta z aplikacji, aby śledzić i kontrolować swoje wydatki – zaledwie 36% ma w zwyczaju regularne monitorowanie swoich finansów. Wyjątkiem jest sytuacja, w której pojawiają się kuszące rabaty – 33% osób jest zdecydowanych korzystać z aplikacji bankowej, jeśli wiąże się to z jakimiś ciekawymi promocjami.
Motto pokolenia X: planuj finanse, reperuj, ograniczaj wydatki
To, co wyróżnia przedstawicieli pokolenia X na tle innych, to umiejętność zarządzania budżetem. Aż 87% ankietowanych deklaruje lepsze planowanie domowych finansów. Ale to nie wszystko! Kiedy coś się psuje, pokolenie X nie spieszy na zakupy. 77% z nich stara się naprawić zepsuty sprzęt, zamiast wydawać pieniądze na nowy. Reperowanie sprzętów jest nie tylko większą oszczędnością, ale również wpisuje się w ducha zrównoważonego rozwoju.
„Iksom” nie umknie też żadna okazja na zdobycie rabatu czy skorzystanie z promocji. Dlatego też, aż 87% z nich aktywnie poluje na okazyjne zakupy, wyrównując budżet na każdy możliwy sposób.
Pokolenie X nie boi się także odroczyć większych wydatków w czasie – aż 72% z nich preferuje odłożyć poważniejsze wydatki na przyszłość zamiast impulsywnie wydawać pieniądze. To grupa ludzi, która doskonale rozumie konieczność ograniczania zbędnych wydatków i jest przekonana, że umiarkowanie to klucz do sukcesu finansowego. W czasach, gdy króluje konsumpcjonizm, to właśnie pokolenie X daje nam przykład, że mądre gospodarowanie finansami to sztuka, której warto się nauczyć.
Tylko połowa osób z pokolenia X jest w stanie oszczędzać
Według badań 76% członków tego pokolenia przyznało, że nie jest w stanie odkładać tyle, ile by chciało. Co więcej, dla połowy z nich oszczędzanie stanowi niemal niemożliwe zadanie do wykonania – 52% respondentów przyznało, że nie jest w stanie oszczędzać w ogóle. Jednakże, choć oszczędzanie nie jest łatwe, pokolenie X nie traci entuzjazmu do poszukiwań sposobów na pomnażanie swoich środków. Warto zauważyć, że 54% z nich aktywnie poszukuje informacji na temat oszczędzania, a 46% szuka opłacalnych sposobów na pomnażanie pieniędzy w banku. Dodatkowo 33% interesuje się inwestycjami, a 31% eksperymentuje z nietradycyjnymi metodami pomnażania swoich oszczędności. To pokolenie, które choć ma trudności z odkładaniem, to nie traci z oczu swoich celów. 54% osób deklaruje, że posiada jakieś oszczędności, z czego 54% trzyma swoje środki na kontach oszczędnościowych, a 16% woli przechowywać gotówkę w domu.
Cele oszczędnościowe pokolenia X pokrywają się częściowo z priorytetami pokolenia Y, skupiając się na bezpieczeństwie na wypadek niespodziewanych wydatków, co wskazało 56% osób. „Iksy” oszczędzają również na wydatki związane z zabezpieczeniem przyszłości swojego dziecka (27%), remont czy wakacje (23%). Część badanych wskazała również na emeryturę (21%) i samochód (19%).
Niecała jedna trzecia generacji X w pewien sposób zarządza swoimi oszczędnościami, zazwyczaj korzystając z bankowych produktów oszczędnościowych. To dowód na to, że choć droga do oszczędzania może być wyboista, pokolenie X nadal stara się utrzymać kontrolę nad swoją przyszłością finansową.
Pokolenie X, wychowane na trudnościach i zachodzących na ich oczach zmianach, uczy nas, że zarządzanie finansami to nie tylko kwestia umiejętności, ale także postawy. Ich historia pokazuje, że nawet w najtrudniejszych czasach można znaleźć drogę do sukcesu, tak samo jak w niepewnych czasach można znaleźć sposób na większą kontrolę nad swoimi finansami. Podejście do bankowości i finansów u osób z pokolenia X jest spójne z ich życiowymi doświadczeniami – realistyczne, ostrożne, a jednocześnie gotowe na zmiany.
Badanie „Budżet i oszczędności” zostało przeprowadzone w sierpniu 2023 roku na reprezentatywnej próbie 1619 dorosłych Polaków wieku 16+. Zrealizowane zostało metodą CAWI, na panelu internetowym Ariadna.
Źródła:
