Podejmując decyzje o zainwestowaniu naszych pieniędzy, zadajemy sobie pytanie: ile na tym zarobimy. Posługując się językiem finansów, zastanawiamy się, jaką stopę zwrotu możemy osiągnąć z inwestycji. Rzadziej próbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie: ile możemy stracić. W materiale wyjaśnimy, co to jest ryzyko rynkowe oraz jak wybierać inwestycje kierując się kryterium stosunku zysku do ryzyka.
Rodzaje ryzyka rynkowego
Na rynkach finansowych występuje wiele rodzajów ryzyka, a do najważniejszych zalicza się:
- ryzyko zmian stóp procentowych i kursów walutowych
- ryzyko polityczne
- ryzyko płynności
- ryzyko emitenta
W tym artykule skupimy się tylko na ryzyku rynkowym.
Czym jest ryzyko rynkowe?
Ryzyko rynkowe to możliwość, że inwestycja nie przyniesie oczekiwanej stopy zwrotu. Mamy dwa efekty ryzyka: negatywny i pozytywny. Negatywny efekt występuje, gdy stopa zwrotu jest niższa od oczekiwanej, a pozytywny, gdy przekracza nasze oczekiwania.
Poziom ryzyka a rodzaj inwestycji
Lokata
Poziom stopy zwrotu i ryzyka zależy od rodzaju inwestycji. Przykładowo, w przypadku lokaty bankowej na rok, stopa zwrotu wynosi 5%, a ryzyko uznaje się za zerowe.
Obligacje skarbowe
W przypadku obligacji skarbowych, możemy założyć, że będziemy je trzymać do wykupu przez Skarb Państwa.
Wtedy, obliczymy naszą przyszłą stopę zwrotu sumując dochody z przyszłych odsetek od obligacji i cenę wykupu obligacji, jednocześnie zakładając zerowe ryzyko rynkowe. Jeśli zdecydujemy się sprzedać obligacje przed terminem wykupu, cena obligacji może być niższa lub wyższa od ceny, którą gwarantuje nam Skarb Państwa w momencie wykupu. W takim przypadku różnica między ceną wykupu a ceną sprzedaży jest naszym ryzykiem.
Akcje i fundusze akcyjne
W przypadku inwestycji w akcje lub fundusze akcyjne oszacowanie przyszłej stopy zwrotu i ryzyka jest najtrudniejsze. Ceny akcji są bardzo zmienne, a wynik finansowy może znacznie różnić się od naszych założeń.
Relacja zysku do ryzyka
W finansach istnieje zasada, że wyższa oczekiwana stopa zwrotu wiąże się z koniecznością zaakceptowania większego ryzyka. Na przykład, jeśli banki oferują na lokacie 5% w ciągu roku, uznaje się tę wartość za stopę wolną od ryzyka. Z kolei, jeśli oczekujemy 10% stopy zwrotu, wymaga to zainwestowania w instrumenty finansowe, które w przeszłości wygenerowały takie zyski, jednak wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem.
Jedną z najbardziej powszechnych metod określania relacji stopy zwrotu do ryzyka jest mapa ryzyko – zysk. Na wykresie punktami oznaczamy oczekiwane stopy zwrotu z inwestycji i ryzyko, jakie możemy ponieść.
- Na osi pionowej oznaczamy stopę zwrotu z inwestycji, a na osi poziomej ryzyko inwestycji.
- Stopy zwrotu wyznaczamy na bazie średniej stopy zwrotu z poprzednich okresów (historyczna stopa zwrotu) lub szacujemy oczekiwaną stopę zwrotu.
Miarą ryzyka jest odchylenie standardowe stóp zwrotu. Odchylenie standardowe mówi nam, jak stopy zwrotu odchylały się od średniej stopy zwrotu w górę lub w dół poprzednich okresach.
Aby opisać powyższy przykład, obliczyliśmy średnią, która pomaga nam porównać inwestycje. Im dalej punkt znajduje się od średniej w górę, tym inwestycja ma korzystniejszy stosunek zysku do ryzyka.
Najbardziej atrakcyjna na wykresie jest opcja numer 3, ale 4 i 5 również wypadają dobrze. Jeśli masz do wyboru inwestycje o numerach 4 i 5, obie mają taki sam poziom ryzyka, ale inwestycja numer 5 oferuje wyższą stopę zwrotu.
Jak wybierać inwestycje na podstawie ryzyka?
Przed podjęciem decyzji inwestycyjnych warto zastanowić się, jakim inwestorem jesteśmy, czyli jakie maksymalne ryzyko jesteśmy w stanie zaakceptować. Skłonność do ryzyka to bardzo ważna cecha, która charakteryzuje każdego inwestora:
- Inwestorzy o dużej niechęci do ryzyka preferują inwestycje o niewielkim ryzyku lub wolne od ryzyka, na przykład lokaty, obligacje skarbowe, fundusze ochrony kapitału.
- Inwestorzy o większej skłonności do ryzyka preferują inwestycje w instrumenty ryzykowne, na przykład akcje lub fundusze akcyjne.
Jeśli już określiliśmy naszą indywidualna skłonność do ryzyka, w następnym kroku na mapie ryzyko-zysk oznaczamy nasze inwestycje i wybieramy te, które charakteryzują się najlepszym stosunkiem zysku do ryzyka.
Podsumowanie
- Ryzyko rynkowe to możliwość nieosiągnięcia oczekiwanej stopy zwrotu.
- Każdy inwestor ma swoją indywidualną tolerancję ryzyka, która zależy od jego sytuacji finansowej, wieku i celów inwestycyjnych.
- W inwestowaniu należy wybierać te inwestycje, które przy uwzględnieniu naszej sytuacji mają najlepszy stosunek oczekiwanego zysku do ryzyka.
