Mimo ogromnych dokonań w medycynie krwi nie da się niczym zastąpić, ani jej wyprodukować. Jej jedynym źródłem jest nasz organizm. Krew oddaje corocznie jedynie 1,7% Polaków. Niska świadomość, obojętność i istniejące mity w przestrzeni publicznej powodują, że zapotrzebowanie na krew coraz to bardziej wzrasta. Sprawdź, co warto wiedzieć na temat krwiodawstwa i dlaczego oddawanie krwi jest tak ważne.
O idei krwiodawstwa mówi się coraz więcej. Podejmowane są działania promocyjne, projekty edukacyjne mające walczyć z istniejącymi przekonaniami, strachem i biernością. Krew jest o wiele bardziej cenna, niż nam się wydaje. Leczenie chorób nowotworowych, przeszczepy narządów, transfuzje, zaburzenia krzepnięcia to tylko niektóre z szeregu możliwych źródeł wykorzystania pobranej krwi. Co roku punkty poboru zgłaszają braki i wszelkimi sposobami apelują i zachęcają do zostania dawcą.
Na podstawie danych statystycznych udostępnianych poprzez portal Krwiodawcy.org liczba donacji w ostatnich czterech latach stopniowo się zwiększa. Największy spadek o ponad 200 tysięcy zauważalny był w 2020 roku, na co wpłynęła znacząco pandemia. W 2022 roku wykonano 1 388 987 donacji krwi. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że są to pozytywne prognozy na kolejne lata, ale mimo to krwiodawców jest wciąż za mało, a potrzeby kilkukrotnie większe. Najpopularniejszą grupą krwi w Polsce jest ARh+ i 0 Rh+. Powoduje to, że najczęściej brakuje krwi z grup minusowych. Ponadto istniejące przeciwskazania powodują, że grono potencjalnych dawców jeszcze bardziej się zmniejsza.
Kto może oddać krew?
Kandydatem do oddania krwi niestety nie może zostać każdy. Są sytuacje, które dyskwalifikują daną osobę tymczasowo lub na stałe. Przed podjęciem decyzji należy zapoznać się z pełną listą przeciwwskazań. Informacje te zawsze udostępnia na swojej stronie internetowej znajdujące się najbliżej ciebie Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Lista ta z pewnością rozwieje też istniejące w społeczeństwie mity. Wykonanie tatuażu? To przeciwskazanie tymczasowe. Przyjmujesz leki hormonalne? Nadal jesteś w gronie potencjalnych dawców. Pamiętaj jednak, że wszystkie te informacje należy podać w trakcie wywiadu medycznego poprzedzające sam proces donacji. Poza tym należy spełnić trzy podstawowe warunki:
- Być osobą między 18, a 65 rokiem życia. Jeśli oddajesz krew po raz pierwszy górna granica wieku to 60 lat.
- Musisz ważyć powyżej 50 kg.
- Nie przyjmujesz stale żądnych leków, z wyjątkiem schorzeń wymienionych na liście przeciwwskazań.
Czy to jest bezpieczne?
Proces oddawania krwi jest jak najbardziej bezpieczny, o ile spełniamy wszelkie podstawowe warunki do zostania potencjalnym dawcą i odpowiednio się do tego przygotujemy. Krwiodawstwo nie uzależnia i nie szkodzi zdrowiu. Przy zachowaniu odpowiednich warunków sanitarnych zawsze powinien być używany sprzęt jednorazowego użytku. Poprzedzający oddanie krwi wspomniany wywiad medyczny pozwala stwierdzić, czy osoba kwalifikuje się do oddania w danym dniu. Warto pamiętać, że krew można oddać nie częściej niż sześć razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż cztery razy w roku od kobiet. Przerwa pomiędzy donacjami nie powinna być krótsza niż osiem tygodni.
Jak się przygotować?
Przede wszystkim w dniu oddawania krwi bądź wypoczęty i nawodniony. Około dwie godziny przed postaraj się zjeść lekkostrawny posiłek. Warto unikać tłustego i kalorycznego jedzenia minimum dwa dni przed. Pamiętaj również, aby nie spożywać alkoholu i ograniczyć palenie papierosów. Nie spożywaj środków, które znacząco oddziałują na twoje samopoczucie. Wszystkie te czynniki mają wpływ na jakość pobranej krwi oraz osocza. Nie zapomnij o zabraniu podstawowego dokumentu tożsamości, który będzie zawierał twój numer pesel oraz zdjęcie. Jeśli posiadasz już legitymację honorowego dawcy krwi również weź ją ze sobą.
Krok po kroku
Po dotarciu do punktu poboru krwi należy przejść przez rejestrację, gdzie sprawdzane są dane personalne oraz figurowanie w Krajowym Rejestrze Dawców Krwi. Otrzymuje się numer donacji, a następnie specjalną ankietę do wypełnienia dotyczącą naszego stanu zdrowia. Przeprowadzany jest wywiad medyczny oraz badanie poziomu hemoglobiny, przy którym mogą zostać pobrane próbki krwi do przebadania. Oprócz tego sprawdzona zostaje waga, temperatura ciała, ciśnienie tętnicze, węzły chłonne i skóra w potencjalnym miejscu wkłucia. Sam proces donacji trwa około 10 minut. Biorąc jednak pod uwagę poprzedzającą oddanie krwi procedurę, warto zarezerwować sobie w tym dniu minimum godzinę. Jedna pobrana dawka to 450 ml krwi. Oprócz tego jest możliwość oddania innych składników krwi, jak np. osocze, płytki krwi lub krwinki białe.
Po oddaniu krwi
Postaraj się unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Podobnie, jak przed donacją ogranicz alkohol i tytoń oraz spożywaj duże ilości wody. Daj sobie czas na odpoczynek i regenerację. Skorzystaj z otrzymanego posiłku regeneracyjnego, wykorzystaj przysługujący ci dzień wolny i nie obciążaj ręki, z której pobrano krew. Obserwuj swój organizm i przede wszystkim czuj się honorowo. Właśnie przysłużyłeś się do uratowania czyjegoś życia.
Honorowy, a zasłużony
Wiele osób wciąż nie wie, że poprzez regularne oddawanie krwi może uzyskać tytuł Honorowego lub Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi. Wiążą się one z określonymi przywilejami i uprawnieniami. Każdy, kto zarejestruje się i odda dobrowolnie krew otrzymuje tytuł Honorowego Dawcy Krwi, a wraz z nim legitymację, w której znajdzie:
- Dane personalne
- Pesel
- Grupę krwi
- Posiadane odznaki
- Pieczątki potwierdzające oddanie krwi: rodzaj donacji, miejsce i data oddania
Oprócz legitymacji każdemu Honorowemu Dawcy Krwi przysługuje posiłek regeneracyjny o wartości 4500 kcal w postaci 9 czekolad, dwa dni wolnego od nauki lub pracy, w co wlicza się dzień oddania krwi i dzień następny. Otrzymuje on również zwrot kosztów przejazdu do najbliższego punktu poboru krwi. Ma możliwość skorzystania z bezpłatnych badań diagnostycznych dotyczących grupy krwi, morfologii, czy badań wirusologicznych. Przysługuje mu również ulga podatkowa poprzez odliczenie od dochodu wartości oddanej krwi.
W przypadku oddania co najmniej 5 litrów przez kobietę lub 6 litrów krwi przez mężczyznę oraz każdemu, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi przysługuje tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” I, II i III stopnia. W każdym przypadku uprawnia on do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach, w tym bezpłatne zaopatrzenie w leki, których listę przygotowuje Ministerstwo Zdrowia. Niektóre miasta oferują również ulgi lub bezpłatne przejazdy miejscową komunikacją miejską.
Mimo licznych przywilejów należy pamiętać, że każda krew jest bezcenna. Korzyści są tutaj obustronne. Wiele mówi się ostatnio o profilaktyce. Często zapominamy o tym, aby przeanalizować, w jaki sposób dbamy o swoje zdrowie. Czy regularnie wykonujesz badania profilaktyczne? Czy znasz swoją grupę krwi? Warto zadać sobie niektóre pytania i pomóc bezinteresownie nie tylko innym, ale również sobie.
Źródła:
https://krwiodawcy.org/statystyki/grupy-krwi.html
https://krwiodawcy.org/statystyki/liczba-donacji-z-podzialem-na-miesiace.html
https://krwiodawcy.org/droga-dawcy
